W liturgii obchody Bożego Narodzenia trwają osiem dni. Oktawa (łac. octavus - ósmy) jest to czas w liturgii obejmujący ważną uroczystość i siedem dni po niej następujących. Ma ona swoją wielowiekową tradycję.
Najwcześniej w III w. powstała oktawa Zmartwychwstania Pańskiego, w czasie której odbywały się nabożeństwa i katechezy dla nowo ochrzczonych dorosłych. Po przyjęciu chrztu w Noc Paschalną konieczne było wtajemniczenie (tzw. mistagogia) w pełniejsze rozumienie tajemnicy zbawienia (co działo się w oktawie). W VII wieku ukształtowała się oktawa Bożego Narodzenia, później Bożego Ciała i Najświętszego Serca Pana Jezusa.
W obrządku rzymskim odnowionym na polecenie Soboru Watykańskiego II zachowane zostały tylko dwie formalne oktawy: Wielkiej Nocy i Bożego Narodzenia.
Drugi dzień oktawy Bożego Narodzenia - 26 grudnia,
poświęcony jest św. Szczepanowi, diakonowi i pierwszemu męczennikowi. Kult liturgiczny św. Szczepana znany jest od IV wieku. W państwie Karolingów, a następnie w innych krajach zachodnich i północnych św. Szczepan stał się patronem koni, dlatego 26 grudnia święcono owies. W niektórych parafiach zwyczaj ten nadal jest pielęgnowany.
Trzeci dzień oktawy - 27 grudnia,
poświęcony jest św. Janowi Apostołowi. Jego kult liturgiczny istniał już od IV wieku. W dniu św. Jana święci się wino i podaje się wiernym do picia: Bibe amorem s. Joannis. To bardzo stara tradycja Kościoła, sięgająca czasów średniowiecza. Związana jest z pewną legendą, według której św. Jan miał pobłogosławić kielich zatrutego wina. Wersje tego przekazu są różne. Jedna mówi, że to cesarz Domicjan, który wezwał apostoła do Rzymu, by tam go zgładzić, podał mu kielich zatrutego wina. Św. Jan pobłogosławił go, a kielich się rozpadł.
Dziś ta tradycja ma inną wymowę. Głównym przesłaniem Ewangelii według św. Jana jest miłość. Dlatego, gdy podaje się owo wino, mówi się "pij miłość św. Jana". Bo wino - sięgając do biblijnych korzeni - oznacza szczęście, radość, ale również cierpienie i miłość. Czerwony, a taki był najczęstszy jego kolor, to barwa miłości.
Czwarty dzień oktawy - 28 grudnia,
Święto Świętej Rodziny Jezusa, Maryi i Józefa
Święto te Kościół katolicki co roku obchodzi w pierwszą niedzielę po Bożym Narodzeniu.
Dni następne, to jest 29, 30 i 31 grudnia, zgodnie z prawami oktawy, są dalszym ciągiem obchodów Bożego Narodzenia.
W tym czasie przypadają dwa wspomnienia dowolne - wsp. św. Tomasza, biskupa i męczennika św. Tomasza Becketa, biskupa i męczennika (29 grudnia) i św. Sylwestra I, papieża (31 grudnia
Piąty Dzień oktawy - 29 grudnia,
wspomnienia dowolne - św. Tomasza, biskupa i męczennika
Szósty Dzień oktawy - 30 grudnia,
wspomnienia dowolne
Siódmy Dzień oktawy - 31 grudnia,
wspomnienia dowolne - św. Sylwestra I, papieża i wyznawcy
Ósmy Dzień oktawy - 1 stycznia,
Uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki Maryi. Jest to także Światowy Dzień Pokoju, z okazji którego Ojciec Święty ogłasza swe orędzie pokojowe, kierowane do wszystkich ludzi dobrej woli.
Kolejni papieże w swych orędziach pokojowych zwracają uwagę na różne aspekty związane z budowaniem pokoju we współczesnym świecie.
Hasłem 50. Światowego Dnia Pokoju są słowa "Wyrzeczenie się przemocy: styl polityki na rzecz pokoju". Franciszek apeluje, aby miłość i wyrzeczenie się przemocy inspirowały sposób, w jaki traktujemy siebie nawzajem w relacjach międzyosobowych, społecznych i międzynarodowych. Prosi też, aby "wyrzeczenie się przemocy stało się charakterystycznym stylem naszych decyzji, naszych relacji, naszych działań, polityki we wszystkich jej formach".
Oprac. Wg Niedzieli.pl
Święty Szczepan, diakon i pierwszy męczennik, znany jest przede wszystkim z Dziejów Apostolskich. Czytamy tam, że siedmiu diakonom apostołowie zlecili pieczę charytatywną w Kościele. Wśród nich na pierwszym miejscu wymieniony jest św. Szczepan. Był młodzieńcem "pełnym łaski i mocy", o płomiennej wierze. Postawiony przed sanhedrynem, w natchnionych słowach wyrzucał starszym ich zatwardziałość i wyznał przed nimi swoją wiarę w Syna Bożego, Jezusa Chrystusa, Zbawiciela. Za to bluźnierstwo sanhedryn skazał go ok. 36 roku na śmierć przez ukamienowanie. Gdy zasypywał go grad kamieni, objawił mu się w samej głębi nieba blask chwały Bożej. Do ostatniej chwili modlił się za swoich zabójców. Pogrzebali go "ludzie bogobojni" w Bet-Gemat. Cesarzowa Eudoksja w V wieku przeniosła jego relikwie do Jerozolimy i złożyła w bazylice pod Bramą Damasceńską. W obawie przed Saracenami przeniesiono je do Konstantynopola, a następnie w 555 roku do Rzymu, do bazyliki św. Wawrzyńca, diakona i męczennika. Opis jego śmierci męczeńskiej przez ukamienowanie sprawił, że jest patronem kamieniarzy artystów.
Św. Szczepan jest określany mianem Protomartyr - pierwszy męczennik, a jego imię włączono do kanonu rzymskiego.
Imię Jan pochodzi z hebrajskiego: Johhanan i znaczy Bóg jest łaskawy oraz Jahwe się zmiłował. Święty Jan był synem Zebedeusza i Salome, bratem Jakuba Starszego. Razem zajmowali się łowieniem ryb. Zamieszkiwali Galileę. Jan od najwcześniejszych lat szukał duchowego mistrza - nauczyciela, który głosi prawdę, który wie jak żyć, aby być dobrym i szczęśliwym.
Jan był jednym z dwunastu Apostołów, a dzięki swojej młodzieńczej żarliwości został tym, którego Chrystus szczególnie umiłował. Święty Łukasz ewangelista w Dziejach Apostolskich umieszcza Jana zaraz po św. Piotrze. Nie decydowało o tym starszeństwo, bo Jan był najmłodszym uczniem Pana Jezusa. Był jednak - jak podaje Ewangelia wg św. Jana - pierwszym Jego uczniem, a także najbardziej umiłowanym. Gdy żołnierze aresztowali Jezusa, a zdjęci wielkim strachem apostołowie rozpierzchli się i ukryli, Jan zaopiekował się Maryją, Matką Jezusa. Wraz z Nią przybył na Golgotę i jako jedyny z uczniów stał się świadkiem Męki Pańskiej. "Kiedy więc Jezus ujrzał Matkę i stojącego obok Niej ucznia, którego miłował, rzekł do Matki: Niewiasto oto syn Twój. Następnie rzekł do ucznia: Oto Matka twoja. Od tej godziny uczeń wziął Ją do siebie". Tak Jan został przybranym bratem Jezusa.
Jan Apostoł znany jest jako autor trzech Listów, Apokalipsy i przede wszystkim Ewangelii. Jednak Dobra Nowina św. Jana różni się nieco od pozostałych trzech. W jej treści św. Jan opisuje przede wszystkim czyny Jezusa potwierdzające Jego Boską moc oraz historię męki i zmartwychwstania Chrystusa.
Ewangelia Jana nie ma charakteru katechetycznego, jak pozostałych ewangelistów, ale raczej historyczno-teologiczna. Ukazuje mnóstwo szczegółów z życia Jezusa: powołanie pierwszych uczniów nad rzeką Jordan, pierwszy cud w Kanie Galilejskiej, wypędzenie przekupniów ze Świątyni, spotkanie Jezusa z Samarytanką, uzdrowienie paralityka nad sadzawką Owczą, epizod z kobietą cudzołożną, uzdrowienie niewidomego od urodzenia, wskrzeszenie Łazarza, uczta w Betani, udzielenie Apostołom władzy rozgrzeszania, "Niewierny Tomasz", nadanie Piotrowi prymatu w Kościele, a także mowy Pana Jezusa. Według Jana Jezus skupiał swoją działalność w głównej mierze w Jerozolimie.
Ewangelia św. Jana jest chronologicznie najpóźniejsza ze wszystkich czterech.
Dziś niedziela w oktawie Narodzenia Pańskiego a zarazem święto Świętej Rodziny: Jezusa, Maryi i Józefa. W Rodzinie Nazaretańskiej mamy wzór i oparcie dla naszych rodzin, dlatego powierzamy je Jej opiece.
Namalowano wiele obrazów przedstawiających Świętą Rodzinę, niektóre piękne, czasem naiwne. Ale prawie na każdym można dostrzec ślad, czy raczej zapowiedź tego, co miało nastąpić w przyszłości. Oto Chłopiec, pomagając w pracy temu, którego nazywano Jego ojcem, gładzi na warsztacie stolarskim drewno, układające się w kształt krzyża. Zajęty pracą Józef nie zwraca na to uwagi, ale czujne oko Maryi już to widzi.
Pobożność chrześcijańska uważnie śledziła to bolesne spojrzenie Matki. Przecież starzec Symeon powiedział, że serce Jej przeniknie miecz, Ona to wiedziała, ale nad bólem górowała Jej zgoda, Jej fiat wyrażone z wiarą w rozmowie ze zwiastunem od Boga. Miecz głęboko rani każde serce. Pobożna wrażliwość naliczyła siedem takich ran. Wiele matek płakało, modląc się przed obrazami Matki o przebitym sercu.
Chłopiec dojrzewał, "czynił postępy w mądrości, w latach i w łasce u Boga i u ludzi". Czuwali nad tym ci, którzy Go szukali. :"z bólem serca".
ODNOWIENIA PRZYRZECZEŃ MAŁŻEŃSKICH
Ksiądz rozpoczyna:
Drodzy Małżonkowie! Przed laty zawarliście przed Bogiem sakramentalny związek małżeński, łącząc się ze sobą w Chrystusie na całe życie. Wtedy ślubowaliście sobie miłość, wierność i uczciwość małżeńską oraz trwanie we wspólnocie małżeńskiej aż do śmierci. Dzisiaj zapraszam Was do ponowienia tego ślubowania. Jak w dniu ślubu, wezwijmy teraz pomocy Ducha Świętego.
Hymn do Ducha Świętego
K : Drodzy Małżonkowie, na znak miłości i szacunku, podajcie sobie prawe dłonie. Spójrzcie sobie w oczy i kolejno powtarzajcie:
Najpierw mówią mężowie:
Żono - mając Boga w sercu / w obecności naszej rodziny i całego Kościoła / ponawiam wobec Ciebie swoje śluby małżeńskie / i obiecuję dołożyć starań /, aby w naszym życiu rodzinnym przebywał Chrystus: / ślubuję Ci miłość, wierność i uczciwość małżeńską / oraz że cię nie opuszczę aż do śmierci, / tak mi dopomóż Panie Boże wszechmogący, / w Trójcy Jedyny i wszyscy święci.
K: Teraz powtarzają żony:
Mężu - mając Boga w sercu / w obecności naszej rodziny i całego Kościoła / ponawiam wobec Ciebie swoje śluby małżeńskie / i obiecuję dołożyć starań /, aby w naszym życiu rodzinnym przebywał Chrystus: / ślubuję Ci miłość, wierność i uczciwość małżeńską / oraz że cię nie opuszczę aż do śmierci, / tak mi dopomóż Panie Boże wszechmogący, / w Trójcy Jedyny i wszyscy święci.
Kapłan:
Dobry Boże, pobłogosław + i uświęć Twoje dzieci, złączone sakramentalnym węzłem małżeńskim. Mocą Ducha Świętego uzdalniaj tych małżonków do wzajemnej miłości i życia w duchu przebaczenia. Niech będą świadkami Twojej dobroci względem swoich dzieci i całego Kościoła. Amen
Opracowano
na tydz. 21.12.2025. - 28.12.2025.
